Xuất nhập khẩu là hai hoạt động thiết yếu trong nền kinh tế của mỗi quốc gia, đặc biệt quan trọng đối với lĩnh vực logistics và quản trị chuỗi cung ứng. hiện đầy đủ các thủ tục hải quan liên quan. Vậy thủ tục hải quan xuất nhập khẩu hàng hóa thực sự là gì? Thủ tục thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu có những yêu cầu như thế nào? Bài viết dưới đây từ Kế toán Vina sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết từ A đến Z về vấn đề này.
Xuất khẩu, theo quy định tại Khoản 1, Điều 28 của Luật Thương mại 2005, được định nghĩa như sau:
“Xuất khẩu hàng hóa là việc đưa hàng hóa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc vào khu vực đặc biệt trên lãnh thổ Việt Nam, được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật.”
Hiểu một cách đơn giản, xuất khẩu là hoạt động bán hàng hóa ra nước ngoài, diễn ra trong khuôn khổ một hệ thống kinh doanh có tổ chức, cả nội bộ và bên ngoài. Mục tiêu của hoạt động xuất khẩu không chỉ là thu lợi nhuận mà còn thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát triển, từ đó tạo ra nguồn thu nhập ổn định và nâng cao mức sống cho người dân.
Hoạt động xuất khẩu có thể mang lại hiệu quả kinh doanh vượt trội, điều này khiến nhiều cá nhân và doanh nghiệp quan tâm và muốn tham gia. Tuy nhiên, để thực hiện xuất khẩu, các bên liên quan cần tuân thủ các quy định pháp luật, bao gồm:
- Luật Thương mại 2005
- Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu 2016
- Luật Hải quan 2014
- Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014
- Nghị định 21/2022/NĐ-CP ngày 10/3/2022
- Nghị định 101/2021/NĐ-CP ngày 15/11/2021
Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam đang từng bước nắm bắt cơ hội để gia tăng nguồn thu nhập, đẩy mạnh sản xuất và hướng tới sự phát triển bền vững về kinh tế - xã hội.
Quy trình xuất nhập khẩu hàng hóa tại Việt Nam được quy định chặt chẽ bởi các văn bản pháp lý như Luật Hải quan 2014, Luật Quản lý ngoại thương 2017, và các nghị định liên quan. Dưới đây là hướng dẫn từng bước, đảm bảo tuân thủ pháp luật và tối ưu hiệu quả:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ pháp lý
Cơ sở pháp lý:
- Điều 16 Luật Hải quan 2014 quy định về hồ sơ hải quan.
- Nghị định 69/2018/NĐ-CP về quy tắc xuất xứ hàng hóa.
Hồ sơ cần thiết:
- Hợp đồng mua bán quốc tế (Sales Contract).
- Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice), Phiếu đóng gói (Packing List).
- Chứng nhận xuất xứ (C/O) nếu có (áp dụng cho ưu đãi thuế theo FTA).
- Giấy phép xuất/nhập khẩu (với hàng hóa quản lý chuyên ngành: dược phẩm, hóa chất...).
Lưu ý:
- Hàng cấm nhập khẩu (theo Phụ lục I Nghị định 69/2016/NĐ-CP) như pháo hoa, chất ma túy.
- Hàng hóa phải có mã HS Code chính xác để xác định thuế suất.
Bước 2: Khai báo hải quan
Cơ sở pháp lý:
- Điều 24 Luật Hải quan 2014 về thủ tục khai báo.
- Thông tư 39/2018/TT-BTC hướng dẫn khai báo điện tử.
Quy trình:
- Bước 1: Đăng ký tờ khai hải quan điện tử qua hệ thống VNACCS/VCIS.
- Bước 2: Khai chi tiết thông tin hàng hóa (tên, mã HS, giá trị, khối lượng...).
- Bước 3: Nộp thuế và lệ phí (nếu có) qua hệ thống điện tử.
Lưu ý:
- Hàng hóa có giá trị dưới 1 triệu đồng được miễn khai báo (theo Khoản 2 Điều 82 Luật Hải quan).
- Sử dụng chữ ký số công ty để ký tờ khai.
Bước 3: Kiểm tra hàng hóa & thông quan
Cơ sở pháp lý:
- Điều 28 Luật Hải quan 2014 về kiểm tra thực tế hàng hóa.
- Nghị định 18/2021/NĐ-CP quy định về thủ tục thông quan.
Các kênh kiểm tra:
- Luồng Xanh: Thông quan ngay không kiểm tra.
- Luồng Vàng: Kiểm tra hồ sơ giấy tờ.
- Luồng Đỏ: Kiểm tra cả hồ sơ và hàng hóa.
Lưu ý:
- Thời gian thông quan tối đa 8 giờ làm việc (theo Điều 25 Nghị định 08/2015/NĐ-CP).
- Hàng container phải có vận đơn (Bill of Lading) và thông báo hàng đến (Arrival Notice).
Bước 4: Nộp thuế và lệ phí
Các loại thuế phổ biến:
- Thuế nhập khẩu: Tính theo giá CIF (Cost, Insurance, Freight) và thuế suất ưu đãi/thông thường.
- Thuế GTGT: 10% (trừ hàng hóa thuộc diện miễn thuế).
- Thuế tiêu thụ đặc biệt: Áp dụng cho rượu, thuốc lá, xe ô tô...
Cơ sở pháp lý:
- Luật Thuế Xuất nhập khẩu 2016 (Điều 5, 6).
- Thông tư 39/2018/TT-BTC về giá tính thuế.
Lưu ý:
- Doanh nghiệp được áp dụng thuế suất ưu đãi nếu có C/O hợp lệ (ví dụ: C/O Form D cho hàng ASEAN).
- Nộp thuế trễ bị phạt 0.03%/ngày trên số tiền chậm (theo Điều 13 Thông tư 166/2013/TT-BTC).
Bước 5: Vận chuyển và giao hàng
Phương thức vận chuyển:
- Đường biển: Phù hợp cho hàng cồng kềnh, giá trị thấp.
- Đường hàng không: Nhanh chóng, dành cho hàng dễ hỏng.
- Đường bộ: Thích hợp vận chuyển nội địa hoặc sang Lào, Campuchia.
Lưu ý:
- Hàng hóa phải được đóng gói theo ISPM 15 nếu làm bằng gỗ (ngăn ngừa côn trùng).
- Mua bảo hiểm hàng hóa (theo điều kiện CIF hoặc CIP) để giảm rủi ro.
Bước 6: Xử lý sau thông quan
Các công việc cần làm:
- Lưu trữ hồ sơ 5 năm (theo Điều 74 Luật Hải quan 2014).
- Điều chỉnh tờ khai nếu phát hiện sai sót (nộp phạt nếu có).
- Hoàn thuế nếu hàng tái xuất hoặc thuộc diện được hoàn (theo Điều 19 Luật Thuế Xuất nhập khẩu).
Thủ tục xuất khẩu là một quá trình phức tạp, bao gồm nhiều bước từ chuẩn bị hàng hóa, thực hiện các thủ tục hải quan, cho đến vận chuyển hàng hóa đến nước nhập khẩu. Dưới đây là một số lưu ý giúp doanh nghiệp thực hiện thủ tục xuất khẩu hàng hóa một cách suôn sẻ:
- Xin giấy phép xuất nhập khẩu (nếu cần): Đảm bảo có đầy đủ giấy phép cần thiết trước khi tiến hành xuất khẩu.
- Xác định danh mục hàng hóa: Kiểm tra xem hàng hóa có thuộc danh mục ưu tiên hay không, từ đó chuẩn bị các giấy tờ cần thiết để đảm bảo quá trình xuất hàng diễn ra nhanh chóng.
- Kiểm tra chất lượng hàng hóa: Đảm bảo hàng hóa đạt tiêu chuẩn chất lượng và tổ chức việc giao nhận hàng xuất khẩu một cách hiệu quả.
- Sử dụng phần mềm khai hải quan điện tử: Áp dụng công nghệ để thực hiện thủ tục hải quan một cách nhanh chóng và thuận tiện.
Trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan và xuất khẩu, doanh nghiệp có thể gặp phải nhiều rủi ro. Do đó, bên cạnh những lưu ý trên, việc mua bảo hiểm cho hàng hóa (nếu có) là rất quan trọng để phòng ngừa rủi ro. Bảo hiểm không chỉ giúp bảo vệ hàng hóa mà còn góp phần đẩy nhanh thủ tục hải quan, mang lại thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình xuất khẩu.
Trên đây là những thông tin hữu ích về thủ tục xuất khẩu hàng hóa mà doanh nghiệp có thể tham khảo và áp dụng cho hoạt động kinh doanh của mình. Đối với những doanh nghiệp mới bắt đầu tham gia vào lĩnh vực xuất nhập khẩu, việc hợp tác và nhận tư vấn từ các chuyên gia có kinh nghiệm là rất cần thiết. Vì thế, hãy liên hệ kế toán Vina qua hotline 0788555247 hoặc gmail: info@ketoanvina.vn để được tư vấn cụ thể hơn.
